MENU
Dwór w Wojborzu

Dodał: Adrian Trojan° - Data: 2021-03-06 18:49:28 - Odsłon: 958
11 lipca 2019


Między 1450 a 1550 zbudowany w niej murowany dwór o nieznanej obecnie dyspozycji przestrzennej, w obrębie którego m.in. duży człon na planie kwadratu wzmocniony przyporami. W latach 1570-1590 człon ten włączony asymetrycznie i ryzalitowo w tylny trakt nowego dworu. Dwór ten wzniesiony na planie prostokąta, w układzie dwutraktowym, z częściowo szerszym traktem przednim i z licznymi nieregularnościami wynikłymi z wykorzystania starszych murów. W nowym dworze na zachód od sieni usytuowana bardzo dobrze doświetlona świetlica dworska nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami przypominającym renesansowe sklepienia wielolunetowe. Wnętrza na parterze i piętrze nakryte nowoczesnymi, wysoko zawieszonymi i spłaszczonymi sklepieniami wyprowadzonymi wprost ze ściany lub opartymi na odcinkach pasowych gzymsów. Sklepienia świetlicy i wnętrz piętra ozdobione późnorenesansowymi sztukateriami. Dyspozycja przestrzenna wnętrza i układ głównych ścian działowych odzwierciedlone w kompozycji elewacji dworu, ponieważ choć wprowadzone osie okienne, to izolowane one lub zestawiane grupami. Elewacje renesansowego dworu organizowane układem otworów w sfazowanych, kamiennych obramieniach okiennych. Zdobione sgraffitem o podobnym wzorze jak na elewacjach pałacu w Gorzanowie. W 1668 r. renesansowy dwór przebudowany i zbarokizowany. Otynkowane elewacje, wykonane nowy, wczesnobarokowy portal z dekoracją heraldyczno-panopliową i uszakowe obramienia otworów. Częściowo zmodernizowana sztukatorska dekoracja niektórych sklepień wnętrz piętra. Zarysy płycin podkreślone wicią akantu, wprowadzone bardziej plastyczne rozety. Nie wykluczone, że przebudowana wówczas tunelowa klatka schodowa. Dwór użytkowany jako samodzielna siedziba do ok. 1696 r. Potem już zapewne wykorzystywany jako rządcówka, ponieważ dobra wojborskie włączone w zespół posiadłości hrabiów von Götzen z Bożkowa odziedziczony w 1780 r. przez hrabiów von Magnis. Ze względu na zmianę funkcji dwór w XVIII i XIX w. remontowany tylko w niezbędnym zakresie i przy ograniczaniu kosztów. W tym czasie częściowo przebudowany, łącznie z dachem. W 4 ćw. XIX w. wykonany obecny wystrój elewacji nawiązujący do neorenesansu. Szczyty rozwiązane jak w przypadku budownictwa wiejskiego, w tym jeden odeskowany.
Dwór wzniesiony z rudy darniowej i cegły, tynkowany. Zbudowany na planie prostokąta jako dwutraktowy z zakłóceniem regularności układu, dwukondygnacjowy, wzmocniony przyporami. Otwory w elewacjach rozmieszczone w osiach izolowanych lub grupowanych. Okna w elewacji frontowej i bocznej, zach. w kamiennych, uszakowych obramieniach z guttami. Portal w elewacji frontowej usytuowany asymetrycznie. Złożony z uszakowego profilowanego obramienia otworu wejściowego, odcinka gzymsu, prostokątnej płyciny ujętej bocznie spływami wolutowymi i z trójkątnego naczółka zwieńczonego trzema kulami na postumentach. W polu płyciny herb właściciela dóbr, radcy dworu Lorenza Degnera von Degenheim flankowany przez panoplia. W polu trójkątnego naczółka płyta heraldyczna z nieznanym herbem. Elewacje tynkowane, z narożnym, przemiennym boniowaniem, zwieńczone profilowanym gzymsem koronującym. W miejscach ubytku tynku widoczne fragmenty renesansowego sgraffita w formie boni. Wszystkie wnętrza dworu sklepione. Nakryte sklepieniami z wyciągniętymi szwami: kolebkowymi z lunetami, krzyżowymi i kolebkowo-krzyżowymi. Sklepienia świetlicy dworskiej i niektórych wnętrz ozdobione dodatkowo późnorenesansowymi sztukateriami utworzonymi z wgłębnych płycin o geometrycznych, zróżnicowanych zarysach obramionych astragalem, zdobionych rozetami i stylizowanymi gwiazdami. Ponadto ściany tarczowe sklepień w sieni oraz w niektórych wnętrzach piętra podkreślone sztukateryjnymi wałkami. Sklepienne sztukaterie miejscami zbarokizowane przez dodanie wici akantu. We wnętrzach dworu zachowane też portale wewnętrzne, barokowe, uszakowe, kamienne lub drewniane.
Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 03-01-2017 r.

Bibliografia

Eysymontt K., Architektura renesansowych dworów na Dolnym Śląsku, Wrocław 2010.
Słownik geografii turystycznej Sudetów, T. 12, Góry Bardzkie, Warszawa 1993.


Za

  • /foto/9200/9200186m.jpg
    2019
  • /foto/9200/9200187m.jpg
    2019

Adrian Trojan°

Poprzednie: ul. Grunwaldzka Strona Główna Następne: Dwór Wojbórz


maras | 2021-03-06 19:45:46
Zdjęcie jest nieco za małe, ma 800px na dłuższym boku, a powinno mieć ok. 1600px.